Mutanen Bono

Mutanen Bono

Yankuna masu yawan jama'a
Ghana da Ivory Coast
Harsuna
Bono (en) Fassara da Turanci
Kabilu masu alaƙa
Mutanen Akan
Bono
Dan wasan Bono daga Ivory Coast
Jimlar yawan jama'a
~2,800,000
Yankuna masu yawan jama'a
Yankin Bono, Yankin Gabashin Bono, Yankin Ahafo, Gabashin Ivory Coast
Harsuna
Bono Twi, Ingilishi, Faransanci
Addini
Asase Ya, Kiristanci
Kabilu masu alaƙa
Mutanen Fante, Akwamu, Mutanen Akan

Bono, wanda kuma ake kira Brong da Abron, mutanen Akan ne na yammacin Afirka. Bonos yawanci ana yiwa alama Akan piesie ko Akandifo wanda Akan sunan asalinsa ne. Bono shine asali da shimfiɗar jariri na Akans.[1] Bono na ɗaya daga cikin ƙabilar Akan mafi girma kuma ƴan matan aure ne. Mutanen Bono suna magana da Bono Twi na yaren Akan. Harshen Twi, don haka yaren Bono ya samo asali ne daga Sarkin Bono Nana Twi.[2] A karshen karni na goma sha biyar, al'ummar Bono suka kafa masarautar Gyaaman a matsayin fadada jihar Bono a yanzu Ghana da Cote d'Ivoire.[3][4][5]

A cikin karni na 12 lokacin da Bonos ya gano zinari a kogin Twi da Prabom a hayin kogin Tain, Bonos ya zama mai karfin gaske saboda arzikinsa na zinare a Bonoman. Bonos ya yi amfani da ƙurar zinari a matsayin ma'auni na kuɗi a Bonoman da kuma a kasuwanni daban-daban na Djenne, Timbuktu da Arewacin Afirka .A mafi yawan lokuta, an yi amfani da ma'auni na zinariya (abramboo) don sanin yawan adadin zinariya da ya kamata a canza don kaya. An lura da mutanen Bono da fasaha wajen yin simintin tagulla, saƙa na yadi (gagawuga, kyenkyen da kente), tukwane da sauransu. Kusan 1471, lokacin da Portuguese suka isa gabar tekun Gold, Begho na Bonoman na ɗaya daga cikin tsofaffin biranen Afirka ta Yamma mai yawan jama'a 12,000.

Bono Manso, wani birni mai tarihi, ya taka rawar gani sosai a cinikin bayi a tekun Atlantika, kuma a zamanin da, ƴan Afirka mazauna waje sukan ziyarci don ƙarin koyo game da tarihinsu. A al'adance, Bono ita ce cibiyar al'adun Akan, kuma yawancin al'adun Akan sun samo asali ne daga Bono, misali. dangi (abusua), ntoro, Akan ganguna (fontomfrom, atumpan), Akan nomenclature, laima da ake amfani da su don sarakuna, alamomin adinkra, whisk tashi, ƙaho na hauren giwa, kayan kai, takubban al'umma. Bonos yana yin raye-rayen gargajiya na Akan da yawa kamar Kete, Adowa, fontomfrom, da sauran raye-raye.[6][7][8]

  1. Buah, F. K. (1998). "2". A History of Ghana (in Turanci). Macmillan. p. 9. ISBN 978-0-333-65934-2.
  2. The Akan of Ghana: Their Ancient Beliefs (in Turanci). Faber & Faber. 1958.
  3. A Profile of Bono Kyempem (Essays on the Archaeology, History, Language and Politics of the Brong Peoples of Ghana), Edited with Introduction by Kwame Arhin. Senior Research Fellow, Institute of African Studies, University of Ghana, Legon.
  4. Effah-Gyamfi, E. "Aspects of the Archaeology and Oral Traditions of the Bono State. Transactions of the Historical Society of Ghana"(1974) 15(2):217-227.
  5. Muhammad, Akbar. The International Journal of African Historical Studies 10.2 (1977): 242-258
  6. Shillington, Kevin (2005). Encyclopedia of African History: A - G.. 1 (in Turanci). Taylor & Francis. ISBN 978-1-57958-245-6.
  7. The Akan of Ghana: Their Ancient Beliefs (in Turanci). Faber & Faber. 1958.
  8. Adandé, Alexis; Arinze, Emmanuel; Arinze, E. N. (2002). Museums & Urban Culture in West Africa (in Turanci). West African Museums Programme. ISBN 978-0-85255-275-9.

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search